Το πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής στην Κάτω Μεριά της Αμοργού, είναι το μεγαλύτερο πανηγύρι σε ολόκληρη τη νησιωτική Ελλάδα με πλήθος κόσμου να δίνει κάθε χρόνο το παρών στο νησί. Περίπου 3.500 – 4.000 άτομα την παραμονή της εορτής 25 Ιουλίου παρευρίσκονται στον εσπερινό. Οι Αμοργιανοί προετοιμάζονται για αυτή την ημέρα από της Αγίας Μαρίνας στις 17 Ιουλίου τηρώντας σειρά παραδόσεων που συνοψίζουν την ένvοια του μοιράσματος τόσο σε πρώτες ύλες για τα φαγητά που θα προσφερθούν την ημέρα της μεγάλης γιορτής όσο και των εργασιών για την επίτευξη αυτής. Το αλεύρι, πολλές φορές ακόμα και το σιτάρι για την παρασκευή του, το σουσάμι και ο γλυκάνισος για το ψωμί, που σύμφωνα με το έθιμο ζυμώνεται στις 23 και 24 Ιουλίου είναι προσφορά των ντόπιων. Τα εκατοντάδες ψωμιά ψήνονται σε παραδοσιακό ξυλόφουρνο και ονομάζονται “εφτάζυμα”. Επίσης στις 23 Ιουλίου ξεκινούν οι εργασίες για την παρασκευή των φαγητών, που -πάλι κατόπιν προσφοράς των κατοίκων που πολλές φορές φτάνουν τους 90 τον αριθμό δουλεύοντας νυχθημερόν εθελοντικά- ως βασικό συστατικό έχουν το κρέας (αιγοπροβάτων, μοσχαριών και χοιρινών) και τις πατάτες και μαγειρεύονται σε περίπου 15 μεγάλα καζάνια. Στις 25 Ιουλίου σε όλο τον κόσμο που παραβρίσκεται προσφέρονται τα φαγητά σε πήλινα σκεύη (παραδοσιακό αμοργιανό πατατάτο, γιουβέτσι με κριθαράκι, το κοφτό με σιτάρι και αμοργιανή μυζήθρα –μίγμα σταριού και μυζήθρας το οποίο για να χυλώσει, συνθλίβεται με κόπανους σε πέτρινα γουδιά– το ξιδάτο, τα ρεβίθια και πιλάφι με χταπόδι για τους νηστεύοντες καθώς και το εφτάζυμο μαύρο ψωμί που αναφέρεται παραπάνω. Σε συνδυασμό με  άφθονο κρασί, βιολιά και λαούτα το κέφι και ο χορός κρατούν ως το ξημέρωμα της προπαραμονή και της παραμονής της εορτής.

Ανήμερα της γιορτής της Αγίας Παρασκευής στις 26 Ιουλίου και μετά τη λειτουργία που τελείται στην εκκλησία προσφέρεται στον κόσμο πατατάτο και ξυδάτο.

Το πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής είναι ξακουστό.

(photo credits: amorgos-island.gr)